Hazırlayanlar (soyadına göre alfabetik): Dr. Fatma BOZDAĞ, MSc. Sagal Adam HASSAN, Dr. Elif Tuğçe SOLMAZ, Dr. Aylin YENİOCAK TUNÇ, Dr. Gülçin YAPICI, Dr. Kübra YILDIZ
(https://www.iarc.fr/wp-content/uploads/2018/07/pr240_E.pdf)
IARC Çalışma grubu, pek çok ülkede ve farklı diyetleri olan populasyonlarda yapılmış kırmızı et veya işlenmiş et tüketimi ile bir düzine kanser arasındaki ilişkiyi inceleyen 800’den fazla çalışmayı değerlendirmiştir. En etkili kanıtlar, son 20 yılda yapılmış olan geniş prospektif kohort çalışmalardan elde edilmiştir.
Kırmızı Et
Kırmızı et; sığır, dana, domuz, kuzu, koyun, at ve keçi gibi tüm memeli hayvanların kas etlerini kapsar. Bilimsel literatür ayrıntılı olarak incelendikten sonra, IARC Monograf Programı tarafından 10 ülkeden 22 uzman ile bir çalışma grubu oluşturulmuştur. İnsanlarda kansere neden olduğunu destekleyen sınırlı kanıtlara ve karsinojenik etkiyi destekleyen güçlü mekanizma kanıtlarına dayanarak; kırmızı et tüketimi yüksek olasılıkla kanserojen olarak sınıflandırılmıştır (Grup 2A). Bu ilişki başlıca kolorektal kanserde gözlenmiştir ancak pankreas kanseri ve prostat kanserinde de ilişki görülmüştür.
İşlenmiş Et
İşlenmiş et; tuzlama, kurutma, fermentasyon, tütsüleme ile dönüştürülmüş eti ve lezzeti artırmak veya saklamayı iyileştirmek için yapılan diğer işlemleri tanımlar. Çoğu işlenmiş et domuz veya sığır eti içerir ancak işlenmiş etler diğer kırmızı etleri, kümes hayvanlarını, sakatatları, kan gibi et yan ürünlerini de içerebilir. İşlenmiş et örneklerine sosis, jambon, sucuk, sığır konservesi ve biltong (bir çeşit kurutulmuş et) veya et içerikli ürünlerde terbiyeleme dahildir.
İşlenmiş et tüketiminin kolorektal kansere neden olduğuna dair yeterli kanıta dayanarak işlenmiş et insanlarda karsinojenik olarak sınıflandırılmıştır (Grup 1).
Et Tüketimi ve Etkileri
Et tüketimi ülkeler arasında büyük değişiklikler göstermektedir. Ülkeye bağlı olarak insanların çok azından %100’üne kadar değişen oranlarda kırmızı et ve daha az oranda işlenmiş et tükettiği bilinmektedir. Uzmanlar günlük yenen her 50 gram işlenmiş etin kolorektal kanser riskini %18 artırdığı sonucuna varmıştır.
IARC Monograf Programının Başkanı Dr. Kurt Straif işlenmiş et tüketimi konusunda ‘Her birey için, işlenmiş et tüketimine bağlı kolorektal kanser gelişme riski düşüktür, ancak bu risk tüketilen etin miktarı ile artar. İşlenmiş et tüketen insan sayısı dikkate alındığında, kanser insidansındaki küresel etkisi halk sağlığı açısından önemlidir’ şeklinde görüş bildirmiştir.
IARC yöneticisi Dr. Christopher Wild ‘Bu bulgular mevcut olan et tüketimini sınırlamaya yönelik halk sağlığı tavsiyelerini ayrıca destekliyor. Aynı zamanda kırmızı etin besin değeri vardır. Bu nedenle, bu sonuçlar kırmızı et ve işlenmiş et yemenin risk ve faydalarını dengeleyecek ve mümkün olan en iyi diyet önerilerini karşılamak için hükümetlerin ve uluslararası düzenleyici ajansların risk değerlendirme yapabilmeleri için önemlidir’ şeklinde görüş bildirmiştir.
cevresagligi.org’da yayımlanan yazılardan kaynak gösterilerek alıntı yapılabilir
