Ortaçağ’da tedavi amaçlı kullanılan sülükler adlandırılırken başına “medisinal” sözcüğünün getirilmesi sizi aldatmasın. Günümüzde bir şeyleri hafifletmek, zararsız göstermek için bir kılıf olarak kullanılan bir ek haline geldi. “Medisinal kenevir” ifadesinde olduğu gibi. “Medisinal kenevir” diye süsledikleri esrardır, uyuşturucu argosunda ot dedikleri şeydir, yani haşiştir, yani marihuanadır…
Esrar satışlarının ve kullanımının yasallaştırılmasının kimilerince olumlu sayılan birkaç sonucunun yanı sıra yığınla olumsuz geniş kapsamlı sosyal ve kamu sağlığı sonuçları vardır. Bunlar yasal düzenleme kalitesine, yaptırımlara, kültürel normlara ve sağlık altyapısına bağlı olarak önemli ölçüde değişir.
Esrarın serbest bırakılması esrarla ilgili tutuklamaları ve hapis cezalarını azaltır, satışlara bağlı vergi geliri sağlar; tarım, perakende ve üretim sektörlerinde “yasal işler” yaratır. Geri kalmış ülkelerin Kanada, Uruguay, Amerika Birleşik Devletleri (çeşitli eyaletler) ve Hollanda gibi gelişmiş ülkelere özenerek serbest bırakmaya heveslenmelerinin nedeni budur.
Kimi sağlıkçılar ise kalite kontrolü; küf, canlıkıran (pestisit) veya sentetik kanabinoidler gibi kirleticilerle etkilenimin azalacağını, doz kontrolü sağlanacağını, tedavi amaçlı olarak daha kolay erişilebileceğini ileri sürerek destekleyebilmektedir.
Oysa birçok olumsuz sonuç göz ardı edilmektedir. Halk sağlığı açısından esrar kullanımı ve bağımlılığını artırıcı etki yapmaktadır. Yaş kısıtlamasına rağmen Kolorado, Kanada gibi yerlerde gençler ve genç yetişkinlerde kullanım çok artmıştır. Kanada’da, 16 yaş üstü kişilerde esrar kullanımı %14’ten (2018) yasallaştırma sonrası %20’ye (2021) yükseldi. Kullanıcılarda esrar kullanımına bağlı bozukluklar da artmıştır.
Ruh Sağlığı açısından özellikle yüksek etkili tetrahidrokannabinol (THC) ürünlerinin kullanımı nedeniyle özellikle savunmasız bireylerde çıldırı (psikoz); ergenlerde endişe, çöküntü ve bilişsel bozukluklar artmıştır. Danimarka ve İngiltere’deki çalışmalar, genç erkeklerde esrar kullanımını şizofreni vakalarının daha yüksek olmasıyla ilişkilendirmektedir. Yiyebileceğiniz veya içebileceğiniz kanabinoidler içeren ürünlere yenilebilen kenevir ürünleri yada kısaca yenilebilenler denmektedir. Özellikle yenilebilenler nedeniyle çocuklarda esrar zehirlenmelerinde artış görülmüştür. Kanada hastanelerinde, 2019’dan sonra yenilebilirleri tüketen çocuk acil servise başvuruları artmıştır. Yenilebilenlerin etkilerinin geç çıkması aşırı tüketime bağlı zehirlenmelere yol açmaktadır.
Kontrollerde THC pozitif çıkan sürücü sayısının artmıştır. Bazı çalışmalar (örneğin, Colorado ve Washington’dan) esrarla ilgili trafik ölüm oranlarının arttığını göstermektedir. Sürücülerde THC belirlenmesiyle ilgili güçlükler durumu daha da karmaşık hale getirmektedir.
İveğen zehirlenmeler, çıldırı nedenli (psikotik) nöbetleri, esrara bağlı yineleyen kusma sendromu vb. nedeniyle acil servis başvuruları çok artmaktadır. Bu durumlar sağlık sisteminin üzerindeki yükü sanıldığından çok daha fazla artırmaktadır.
Normalleşme ve ticarileşme gibi öncelikli sosyal sonuçlar söz konusudur. Yasallaştırma, özellikle gençler arasında eğlence amaçlı uyuşturucu kullanımını normalleştirebilmektedir. ABD’de görüldüğü gibi saldırgan (agresif) pazarlama savunmasız toplulukları hedef alabilmekte veya etkileyebilmektedir.
Yasallaştırmaya rağmen, yasadışı kenevir pazarları fiyat farklılıkları, yasal perakende kısıtlılığı, mevzuat boşluğu vb. nedeniyle devam etmektedir. Sözgelimi yapılan tahminlere göre Kaliforniya’da yasadışı satışlar hala pazarın %50’sinden fazlasını oluşturmaktadır.
Farz edilen ekonomik yararlar sadece esrar-kafe zincirlerinin hazırlığını yapanların iştahını kabartırken; zaten yaşanan eşitsizlikler marjinalleşmiş toplulukların yasal pazara girmelerini engelleyecektir. Sonuçta yaptığınız iş ürküttüğünüz kurbağaya değmeyecek, eczacıları torbacı haline getirecek, halk sağlıkçıların içi kan ağlarken, toplumda onulmaz yaralar açacaktır.
Gelin şu esrar işine girmeyelim!
cevresagligi.org’da yayımlanan yazılardan kaynak gösterilerek alıntı yapılabilir
