Hazırlayanlar (soyadına göre alfabetik): Dr. Fatma BOZDAĞ, MSc. Sagal Adam HASSAN, Dr. Elif Tuğçe SOLMAZ, Dr. Aylin YENİOCAK TUNÇ, Dr. Gülçin YAPICI, Dr. Kübra YILDIZ
(https://www.iarc.fr/wp-content/uploads/2018/07/pr221_E.pdf)
IARC Monografları’nın 109. cildi, beş kıtadaki çalışmalardan binden fazla bilimsel makalenin bağımsız incelemesine dayanmaktadır. İncelenen çalışmalar, dış ortam hava kirliliğinde bulunan çeşitli kirletici maddelerin, özellikle Partiküler Madde ve ulaşımla ilgili kirliliğin karsinojenliğini analiz etmiştir. Değerlendirme, Avrupa, Kuzey ve Güney Amerika ve Asya’da yaşayan milyonlarca insanı içeren geniş epidemiyolojik çalışmalardan elde edilen bulguları kapsamaktadır.
Dış ortam hava kirliliğinin başlıca kaynakları ulaşım, enerji üretimi, endüstriyel ve tarımsal emisyonlar, konut ısınması ve yemek pişirmedir. Bazı hava kirleticileri doğal kaynaklı da olabilir.
IARC uzmanları mevcut en yeni bilimsel literatürü incelendikten sonra dış ortam hava kirliliğine maruz kalmanın akciğer kanserine neden olduğuna ilişkin yeterli kanıt bulunduğuna karar vermiştir (Grup 1). Ayrıca artmış mesane kanseri riskiyle de pozitif bir ilişki olduğu belirtilmektedir.
Dış ortam hava kirliliğinin önemli bir bileşeni olan Partiküler Madde, ayrıca değerlendirilmiş ve insanlar için karsinojenik olarak sınıflandırılmıştır (Grup 1).
Hava kirliliğinin, solunum sistemi hastalıklarından kalp hastalıklarına kadar uzanan geniş bir yelpazedeki hastalıkların risklerini arttırdığı bilinmektedir. Çalışmalar, son yıllarda dünyanın bazı bölgelerinde, özellikle büyük nüfuslu hızla sanayileşmekte olan ülkelerde maruz kalım düzeylerinin önemli ölçüde arttığını göstermektedir. Veriler, 2010 yılında dünya genelinde akciğer kanserinden meydana gelen 223.000 ölümün hava kirliliğinden kaynaklandığını göstermektedir.
“Karsinojen ansiklopedisi” olarak adlandırılan IARC Monograflar Programı, kansere neden olan maddeler ve maruz kalımlar hakkında otorite olmuş bir bilimsel kanıt kaynağıdır. Program geçmişte dış ortam hava kirliliğinin içeriğindeki birçok kimyasal ve spesifik karışımları değerlendirmiştir. Bunlar dizel motor egzozu, çözücüler, metaller ve tozları kapsamaktadır. Ancak ilk kez dış ortam hava kirliliği uzmanlar tarafından kanser nedeni olarak sınıflandırılmıştır.
IARC Monograflar Bölüm Başkanı Dr. Kurt Straif “Soluduğumuz hava kansere neden olan maddelerin karışımı ile kirlenmiş durumda. Artık, dış ortam hava kirliliğinin yalnızca genel sağlık açısından büyük bir risk olmadığını, aynı zamanda kanser ölümlerinin de önde gelen çevresel nedenlerinden biri olduğunu biliyoruz” demiştir.
Monograflar Bölümü Başkan Yardımcısı Dr. Dana Loomis “Görevimiz, belirli hava kirleticilerine odaklanmak yerine herkesin soluduğu havayı değerlendirmekti. İncelenen çalışmalardan elde edilen sonuçlar da aynı yönü gösteriyor: Hava kirliliğine maruz kalanlarda akciğer kanseri gelişme riski önemli ölçüde artmıştır” demiştir.
IARC Direktörü Dr. Christopher Wild açıklamasında; “Dış ortam hava kirliliğini insanlar için karsinojenik olarak sınıflandırmak önemli bir adımdır. Hava kirliliğini azaltmanın etkili yolları vardır ve dünya çapında insanları etkileyen maruz kalım skalası dikkate alındığında, bu rapor uluslararası toplumda daha fazla gecikme olmaksızın harekete geçmeleri için güçlü bir etki yaratmalıdır” demiştir.
cevresagligi.org’da yayımlanan yazılardan kaynak gösterilerek alıntı yapılabilir
